Στη βία των Ναζιστών κατά την περίοδο του 1943 στην ‘Ηπειρο φέρνει στην επικαιρότητα ο καθηγητής του Πανεπιστημίου Ιωαννίνων, Αθανάσιο Γκότοβο, ο οποίος μελέτησε τα αρχεία του ΥΠΕΞ της Γερμανίας και της Βέρμαχτ, στις πόλεις Κόμπλεντς και Φράιμπουργκ, αναζητώντας τα αίτια της θηριωδίας και σε αυτή την περιοχή της Ελλάδας.
«Τα ακραία και σκληρά μέτρα, η ιδεολογία της φυλετικής ανωτερότητας, η αρχή της συλλογικής ενοχής, η αρχή της μηδενικής ανοχής απέναντι σε φαινόμενα μη συμμόρφωσης στην κατοχική βούληση, και γενικότερα του καθεστώτος, ήταν η πεμπτουσία της ναζιστικής βίας» ανέφερε σε συνέντευξή του στο ΑΠΕ.
Η περίοδος από τις 10 Ιουλίου έως και τις 3 Οκτώβριου 1943, οπότε έγινε το ολοκαύτωμα των Λιγκιάδων, θεωρείται η πιο αιματοβαμμένη στην Ήπειρο.
Η 1η Μεραρχία ορεινών καταδρομών Εντελβάις, μετά την εισβολή στην Πολωνία, τη Γάλλια και την επίθεση εναντίον της Σοβιετικής Ένωσης, τον Μάρτιο του 1943, φεύγει από τον Καύκασο με τρένα και φτάνει στη Βαλκανική. Οι εντολές, αρχικά, ήταν να καταστρέψουν στο Μαυροβούνιο το ανταρτικό κίνημα του Τίτο.
Στα τέλη Ιουνίου αρχίζει η κάθοδος της Εντελβάις στην Ήπειρο, προκειμένου να αποτραπεί μία απόβαση των συμμάχων στη Δυτική Ελλάδα, όπως είχαν πληροφορίες σύμφωνα, με τα στρατιωτικά έγγραφα.
Οι εκκαθαριστικές επιχειρήσεις στο Κομμένο της Άρτας, τους Λιγκιάδες και την Μουσιωτίτσα των Ιωαννίνων, στο Ζαγόρι, στο Πωγώνι, στην Παραμυθιά, στα 25 χωριά του κάμπου του Φαναρίου στη Θεσπρωτία, αλλά και σε πολλές άλλες περιοχές της Ηπείρου, συγκαταλέγονται στις εκατοντάδες τέτοιες περιπτώσεις ακραίας εγκληματικής βίας.
Η απάντηση στο «γιατί» είναι ότι τα αντίποινα ήταν το στοιχείο μιας σχεδιασμένης πολιτικής τρομοκράτησης και όχι ξέσπασμα θυμού, ούτε ατομικές υπερβάσεις Γερμανών αξιωματικών.
Όπως επισημαίνει ο κ. Γκότοβος στο ΑΠΕ-ΜΠΕ, στόχος της Βέρμαχτ ήταν να κάμψει την αντίσταση, ασκώντας τρομοκρατία, αλλά και προωθώντας διχασμό των πολιτών, μέσω του αυξανόμενου «κόστους» των σαμποτάζ, με εκτελέσεις αμάχων. «Επιχείρησαν να προκαλέσουν επεισόδια μεταξύ των δύο αντιστασιακών οργανώσεων ΕΛΑΣ και ΕΔΕΣ, αλλά και τη δημιουργία ρήγματος, ανάμεσα στον πληθυσμό και στους αντάρτες που έκαναν τα σαμποτάζ» αναφέρει ο καθηγητής και προσθέτει: «Στα γερμανικά αρχεία, οι δολοφονικές πράξεις, παρουσιάζονται πάντοτε ως μάχες με αντάρτες και οι νεκροί εμφανίζονται στις εκθέσεις, ως “απώλειες του εχθρού”. Οι δολοφονημένοι άμαχοι παρουσιάζονται στις υπηρεσιακές εκθέσεις των μονάδων είτε ως αντάρτες, είτε ως συνεργοί των ανταρτών. Η φράση “εκτελέσεις αμάχων ως αντίποινα” δεν εμφανίζεται ούτε στις διαταγές προς τις στρατιωτικές μονάδες, ούτε στις υπηρεσιακές εκθέσεις τους. Εκτελέσεις αμάχων, όπως είπαμε, γίνονται, αλλά εγγράφονται ψευδώς ως απώλειες του εχθρού στο πλαίσιο εκκαθαριστικών επιχειρήσεων».
