Η Ελλάδα είναι ο παράδεισος των χαμένων θησαυρών. Οι θρύλοι μας αναφέρονται σε εκατοντάδες θησαυρούς πού παραμένουν θαμμένοι από την αρχαιότητα (κτερίσματα μεγάλης αρχαιολογικής αξίας), από την Τουρκοκρατία (χρυσά νομίσματα και πολύτιμα πετράδια) και από τη γερμανική κατοχή και τον ελληνικό εμφύλιο (χρυσός και λίρες). Σύμφωνα με μαρτυρίες των χρυσοθήρων, οι μισοί Έλληνες επιδίδονται στο κυνήγι του χαμένου θησαυρού. Κάθε χρόνο πωλούνται περισσότεροι από 3.000 ανιχνευτές μετάλλων.
Τι ψάχνουν οι χρυσοθήρες
1. Οι θησαυροί που συνήθως βρίσκονται στην Ελλάδα είναι αρχαία κτερίσματα, τα οποία προέρχονται από τη συνήθεια των αρχαίων Ελλήνων να θάβουν τους νεκρούς με τα προσωπικά τους αντικείμενα.
2. Τουρκικά χρυσά πεντόλιρα, τα έκρυβαν προτού αποχωρήσουν οι τούρκοι διοικητές των απελευθερωμένων περιοχών της Ελλάδας, με την ελπίδα ότι η οθωμανική αυτοκρατορία θα ανακαταλάμβανε τα χαμένα εδάφη και αυτοί θα επέστρεφαν να ξαναβρούν τα πλούτη τους.
3. Χρυσές λίρες παλαιάς κοπής της βασίλισσας Βικτορίας, που έκρυψαν οι αντάρτες ή οι Γερμανοί. Τις λίρες έστελναν ως βοήθεια οι σύμμαχοι Άγγλοι προς τις ανταρτικές ομάδες του ΕΛΑΣ, του ΕΔΕΣ, του Ψαρρού και άλλες οι οποίες δρούσαν στην κατεχόμενη Ελλάδα.
Χάρτες θησαυρών
Η αγορά ενός χάρτη θέλει μεγάλη προσοχή και αυτό γιατί το 90% των χαρτών που πωλούνται είναι πλαστοί. Αυτοί πού επιδίδονται στην πώληση πλαστών χαρτών είναι, σε μεγάλο ποσοστό, οι μουσουλμάνοι της Θράκης, αλλά και στην Τουρκία και Βουλγαρία πουλάνε παλαιωμένους με τεχνητό τρόπο χάρτες, ώστε να ξεγελάνε τα υποψήφια θύματα τους. Συνήθως η ηλικία αυτού πού πουλάει έναν χάρτη παίζει ρόλο, μια και όσο πιο ηλικιωμένος είναι, τόσο πιο αυθεντικός θεωρείτε και ο χάρτης από ορισμένους χρυσοθήρες.
Η τιμή που μπορεί να φθάσει ένας χάρτης είναι μέχρι και 15.000 ευρώ. Το πρώτο, πρακτικό τεστ αξιοπιστίας ενός χάρτη είναι η αντιπαραβολή του με τον επίσημο στρατιωτικό της συγκεκριμένης περιοχής. Όχι πως αυτό εξασφαλίζει τη γνησιότητά του, αλλά είναι το πρώτο βήμα εξακρίβωσής της.
Οι χάρτες πού είναι περιζήτητοι και φυσικά βρίσκονται σπάνια, είναι τα τοπογραφικά της KGB. Στους χάρτες αυτούς βρίσκονται αποτυπωμένες οι κρυψώνες όπλων, πυρομαχικών και χρυσών λιρών πού δημιούργησε ο Δημοκρατικός στρατός κατά την αποχώρηση του. Κάποιοι ειδικοί υποστηρίζουν ότι τις κρυψώνες αυτές τις επέλεξαν Σοβιετικοί αξιωματούχοι, εκτελώντας εντολές της Μόσχας.
Οι στόχοι
Στόχο των κυνηγών θησαυρών αποτελούν οι περιοχές με αρχαιολογικό ενδιαφέρον, καθώς και περιοχές όπου έδρευαν ή δραστηριοποιούνταν ανταρτικές ομάδες. Τέτοιες είναι: η περιοχή της Αναύρας (Γούρας) Μαγνησίας, έδρα πολλών ανταρτικών ομάδων, της Γλύφας στη Φθιώτιδα, του Πτελεού Μαγνησίας, του Πηλίου και πιο συγκεκριμένα η περιοχή του Μοναστηριού Φλαμουρίου, το Λιτόχωρο, η Ανω και Κάτω Βροντού στον Ολυμπο. Επίσης, η παραλία Διστόμου (από εκεί ξεκίνησε η επιχείρηση ανατίναξης της γέφυρας του Γοργοποτάμου), το Ναύπλιο, ο Αργοσαρωνικός, η Σαλαμίνα, όπου λέγεται ότι έκρυψαν χρυσό κατά την αποχώρησή τους οι Γερμανοί, η Αγία Τριάδα Φθιώτιδας και ο Παγασητικός κόλπος, όπου έχουν γίνει πολλές έρευνες για την ανεύρεση ενός συμμαχικού αεροπλάνου για το οποίο υπάρχει η φήμη ότι καταρρίφθηκε από γερμανικά αντιαεροπορικά ενώ μετέφερε χρυσό. Φυσικά παρόμοιες περιοχές υπάρχουν σε όλα τα μέρη της Ελλάδας.
Δεν είναι απαραίτητο να πάρετε τα βουνά για τις αναζητήσεις σας. Να έχετε στο νου σας ότι η απόκρυψη χρημάτων και θησαυρών σε σπίτια ήταν κάτι το συνηθισμένο. Τράπεζες τα παλιά χρόνια δεν υπήρχαν, αλλά και όταν εμφανίστηκαν οι τράπεζες ο κόσμος δεν τις εμπιστευόταν εύκολα. Υπάρχουν πολλές περιπτώσεις όπου σε κατεδαφίσεις παλιών σπιτιών, Ελληνικών και Εβραϊκών, έχουν δει το φως σημαντικά ευρήματα. Τα σημεία πού έκρυβαν τις περιουσίες τους είναι στις εισόδους των σπιτιών, κάτω από τα πατώματα, μέσα στους σοβάδες των τοίχων, αλλά και κοντά στα πηγάδια τους και στα χωράφια που καλλιεργούσαν.
Άλλος ένας στόχος των κυνηγών θησαυρών είναι τα διάφορα ναυάγια. Πλοία πού έχουν βυθιστεί κατά την διάρκεια του πολέμου, αλλά και αεροπλάνα που έχουν καταρριφθεί στην θάλασσα και μετέφεραν χρήματα και χρυσό είναι περιζήτητοι στόχοι. Βεβαίως αν και υπάρχουν αξιόπιστες ιστορικές πηγές, εδώ τα πράγματα είναι πιο δύσκολα μια και εκτός από την γνώση του σωστού σημείου, χρειάζονται και καταδυτικές ικανότητες και εξοπλισμός. Γενικά τέτοιες επιχειρήσεις κοστίζουν πολλά χρήματα και το ρίσκο για μια αποτυχία είναι μεγάλο.
Τέλος άλλο ένα καλό μέρος για τις αναζητήσεις σας είναι οι παραλίες τους καλοκαιρινούς μήνες. Το φαινόμενο αυτό ξεκίνησε από την Αμερική και εξαπλώθηκε πολύ γρήγορα σε όλο τον κόσμο. Είναι πολλά αυτά που μπορεί να ανακαλύψει κάποιος σε μια παραλία, μόλις φύγει ο κόσμος. Σκουλαρίκια, δαχτυλίδια, αλυσίδες, ρολόγια και κέρματα, αν και δεν ενθουσιάζουν όσο τα ευρήματα από άλλες εποχές, είναι μια καλή πηγή εισόδων για πολλούς από τους σύγχρονους χρυσοθήρες.
Τα σημάδια
Συνήθως στην περιοχή όπου θεωρητικά μπορεί να βρίσκεται ο θησαυρός υπάρχουν συγκεκριμένα σημάδια, όπως: πηγές νερού, κάποιο μεγάλο δέντρο, ένα μικρό ξωκλήσι, σπηλιές των οποίων η είσοδος έχει σφραγιστεί, δυο-τρεις μικροί λόφοι. Τέτοια σημεία επέλεγαν οι αντάρτες για να είναι πιο σίγουροι πως όταν θα επέστρεφαν θα αναγνώριζαν πιο εύκολα το μέρος. Αυτή η μέθοδος όμως έχει δημιουργήσει πολλά προβλήματα στους «κυνηγούς», αφού το τοπίο στις περισσότερες περιοχές έχει αλλάξει. Ο μεγάλος πλάτανος μπορεί να έχει καεί, το ξωκλήσι να έχει γκρεμιστεί και οι λόφοι να έχουν ισοπεδωθεί για να γίνουν αυτοκινητόδρομοι. Ακόμη και το βάθος στο οποίο υποτίθεται ότι έχει κρυφτεί ο θησαυρός μπορεί να έχει αλλάξει. Π.χ., το ένα μέτρο μπορεί να έχει γίνει 50 πόντοι ή 5 μέτρα. Καλό σημάδι για τους κυνηγούς θεωρείται η παρουσία φιδιών στην περιοχή γιατί, σύμφωνα με τη μυθολογία στην οποία πιστεύουν απόλυτα, τα φίδια είναι οι φυσικοί φύλακες του χρυσού.
Τι είναι σημαντικό
Καμιά πληροφορία δεν πρέπει να μένει ανεκμετάλλευτη. Οι πληροφορίες πού δέχεστε θα πρέπει να ταιριάζουν με την γεωγραφία του χώρου στον οποίο αναφέρονται. Οι λίρες είναι κριμένες σε σχετικά μικρό βάθος και αυτό γιατί οι συνθήκες απόκρυψης τους απαιτούσαν βιαστικές κινήσεις. Αν το μηχάνημα ανίχνευσης εντοπίσει κενό, είναι πιθανό εκεί να υπάρχει κάποιος τάφος. Αν ψάχνετε κοντά σε ποτάμι θα πρέπει να λάβετε υπόψη σας ότι υπάρχει μεγάλο περιθώριο λάθους και αυτό γιατί το υπόγειο νερό αλλά και η άμμος των ποταμών μπορεί θεωρηθεί από το μηχάνημα σαν μέταλλο.
Πολύ μεγάλη προσοχή χρειάζεται κατά την ανασκαφή ενός θησαυρού και αυτό γιατί υπάρχει πάντα ο κίνδυνος να είναι παγιδευμένος με εκρηκτικά ή νάρκες. Σε αυτή την περίπτωση κινδυνεύει η ζωή σας άμεσα, για αυτό καλό είναι να σκάψετε με προσοχή περιμετρικά του κιβωτίου, προσέχοντας για κάποιο σύρμα τεντωμένο ή χαλαρό. Αν είναι χαλαρό δεν πρέπει να το τραβήξετε, αν είναι τεντωμένο δεν πρέπει ούτε να το τραβήξετε, ούτε να το κόψετε. Και στις δύο αυτές περιπτώσεις υπάρχει παγίδευση με μηχανισμό, κυρίως σε νάρκη. Επίσης θα πρέπει να προσέξετε όταν σηκώσετε το κιβώτιο ή τον τενεκέ πού θα βρείτε, μια και υπάρχει περίπτωση να είναι παγιδευμένος με κάποιο μηχανισμό στην βάση του. Θα πρέπει να σκάψετε περιμετρικά λαγούμι, με μεγάλη προσοχή, ικανό να σας επιτρέψει να δείτε κάτω από την βάση του κιβωτίου. Τέλος να δείξετε, για τον ίδιο λόγο, προσοχή και όταν ανοίξετε το κιβώτιο. Βρείτε κάποια άλλο τρόπο να το ανοίξετε, εγώ θα σας πρότεινα να το κόψετε από τα πλάγια. Σε γενικές γραμμές ο κίνδυνος για εκρηκτικά βρίσκετε σε αποκρύψεις πού έχουν γίνει από τον Β' παγκόσμιο πόλεμο και μετά.
Προσοχή μεγάλη χρειάζεται για το ενδεχόμενο να συναντήσετε και κάποιους άλλους πού βρίσκονται στην περιοχή, για τον ίδιο λόγο με εσάς. Συνήθως δεν έχουν τις αγνότερες των προθέσεων και το πιο πιθανό είναι να έχουν και όπλα. Σε τέτοια περίπτωση φύγετε μακριά.
Μέσα εντοπισμού
Η ραβδοσκοπήση αποτελεί την παλαιότερη μέθοδο εντοπισμού. Συνήθως ο ραβδοσκόπος χρησιμοποιεί μία ξύλινη διχάλα ή ένα μεταλλικό σύρμα. Η ραβδοσκοπήση απαιτεί ικανότητες από αυτόν που την χρησιμοποιεί.
Μια παρόμοια μέθοδος εντοπισμού βασίζετε σε μεταλλικά, συνήθως αλουμινένια, σωληνάκια, όπως αυτά μιας κεραίας τηλεόρασης, πού μέσα τους περιέχουν σύρματα μετάλλων, όπως χρυσός, άργυρος και χαλκός. Τα σωληνάκια αυτά στην μία τους άκρη είναι πεπλατυσμένα, ώστε να συγκρατούν τα σύρματα πού φέρουν στο εσωτερικό τους και έχουν εγκοπή. Χρησιμοποιούνται σε τετράδες και χρειάζονται δύο άτομα. Κρατάνε από ένα σωληνάκι σε κάθε τους χέρι παράλληλα και τα ενώνουν στις άκρες τους από τις εγκοπές. Αν υπάρξει πολύτιμο μέταλλο κρυμμένο, τα σωληνάκια θα σχηματίσουν βέλος, δείχνοντας το σημείο. Αν διασταυρώσετε από τρία διαφορετικά σημεία βρίσκετε το ακριβές σημείο εντοπισμού. Αν δεν υπάρχει πολύτιμο μέταλλο, τα σωληνάκια δείχνουν διαφορετικές κατευθύνσεις. Η μέθοδος αυτή δεν απαιτεί ικανότητες ραβδοσκόπου.
Οι κλασικοί ανιχνευτές μετάλλων λειτουργούν με υπέρηχους οι οποίοι αντανακλώνται από τα μέταλλα του υπεδάφους και επιστρέφουν. Οι σύγχρονοι ανιχνευτές διαθέτουν οθόνη με ενδείξεις και χαρακτηριστικά όπως διαχωρισμό μετάλλων, ένδειξη ποσότητας και βάθους. Συνήθως εντοπίζουν σε μέγιστο βάθος από 1.40 μέχρι 1.70 μέτρα και τα χαρακτηριστικά και η αξιοπιστία τους είναι ανάλογα με την τιμή απόκτησης τους.
Άλλη κατηγορία μηχανημάτων είναι τα μαγνητικά. Έχουν τη μορφή τετράγωνου κουτιού με κεραίες ή με οθόνη και καλύπτουν μια περιοχή σε μεγάλη απόσταση. Είναι τα πιο σύγχρονα και ακριβά μηχανήματα.
Κάποια επιπλέον σχόλια
Όσο αφορά κρυμμένους θησαυρούς έχω να κάνω μερικά γενικά σχόλια χωρίς να αναφερθώ σε συγκεκριμένα γεγονότα. Οι Τούρκοι κατά την ανταλλαγή τους το 1923 έθαψαν τις λίρες που είχαν αρκετά βαθιά διότι η αποχώρηση τους από εδώ έγινε οργανωμένα και με τάξη. Δηλαδή είχαν το χρόνο να βρουν ένα καλό σημείο για θάψιμο κα να κάνουν έναν σωστό χάρτη. Τις λίρες δεν τις έπαιρναν μαζί τους για καθαρά λόγους ασφάλειας. Έτσι σήμερα είναι δύσκολα να εντοπιστούν τούρκικες λίρες χωρίς ακριβείς λεπτομέρειες.
Αντίθετα οι Έλληνες της Μικρά Ασίας αποχώρησαν άτακτα και έθαψαν τους θησαυρούς τους πρόχειρα και σε μικρό βάθος (σκάψιμο ως το γόνατο). Συνέπεια αυτού είναι οι λίρες αυτές να έχουν ήδη βρεθεί από τους Τούρκους. Μια άλλη κατηγορία λιρών είναι οι αντάρτικες για τις οποίες έγινε ήδη αναφορά από άλλους.
Τέλος υπάρχουν και οι εβραϊκές λίρες που βρίσκονται (μάλλον βρισκόντουσαν) κυρίως στη Θεσσαλονίκη. Επειδή οι Γερμανοί στην κατοχή μάζεψαν όλους τους Εβραίους της Θεσσαλονίκης (περ. 50000) οι τελευταίοι έκρυψαν βιαστικά τους θησαυρούς τους μέσα στα σπίτια τους ή στα οικόπεδά τους που βρισκόντουσαν στο κέντρο της πόλης. Οι Εβραίοι όμως δεν επέστρεψαν (εκτός από λίγους) και τα σπίτια έμειναν κενά. Αργότερα με την ανοικοδόμηση της πόλης (αντιπαροχή 1955-1970) αρκετοί εργολάβοι οικοδομών κατά την κατεδάφιση των παλαιών εβραϊκών σπιτιών ανακάλυψαν τις κρυμμένες λίρες. Υπήρξαν βέβαια και κάποιοι απλοί εργάτες που πλούτισαν με αυτό τον τρόπο επειδή έτυχε αυτοί να βρουν τις λίρες και να πάνε το βράδυ να τις πάρουν. Κρυψώνες για αυτές τις λίρες ήταν κάτω από τα σανίδια ή μέσα στους τοίχους.