Το φαινόμενο
Στον Ηλιο υπάρχουν οι λεγόμενες «ηλιακές κηλίδες», σκοτεινά σημεία όπου η θερμοκρασία είναι αισθητά χαμηλότερη από τις υπόλοιπες περιοχές του άστρου. Οι ηλιακές κηλίδες προκαλούνται από διαταραχές του ηλιακού μαγνητικού πεδίου. Ο αριθμός τους αυξομειώνεται (από το ελάχιστο στο μέγιστο και ξανά στο ελάχιστο) κάθε 11 χρόνια, χρονικό διάστημα που μεσολαβεί ανάμεσα στην αντιστροφή των μαγνητικών πόλων του Ήλιου.
Η δράση των κηλίδων προκαλεί το φαινόμενο των «ηλιακών καταιγίδων» (ή ηλιακών εκλάμψεων), την εκτόξευση τεράστιων ποσοτήτων φορτισμένων σωματιδίων. Οι ηλιακοί άνεμοι οδηγούν αυτά τα σωματίδια σε όλα τα μήκη και πλάτη του ηλιακού μας συστήματος. Τις τελευταίες δεκαετίες οι επιστήμονες παρατηρούν τον Ηλιο σε καθημερινή βάση και μελετούν το συγκεκριμένο φαινόμενο. Αν τα φορτισμένα σωματίδια φθάσουν στη Γη μπορούν να προκαλέσουν πολλά προβλήματα στα τηλεπικοινωνιακά δίκτυα, στα συστήματα πλοήγησης (αεροσκάφη κ.α.) καθώς και στη παραγωγή ηλεκτρικής ενέργειας.
Η δράση τους
Ανά τακτά χρονικά διαστήματα οι επιστήμονες ανακοινώνουν ότι έχει «ξεσπάσει» κάποια ηλιακή καταιγίδα και αναφέρουν τις πιθανότητες να φθάσει τελικά στον πλανήτη μας και να προκαλέσει προβλήματα. Η συντριπτική πλειονότητα αυτών των καταιγίδων τις τελευταίες δεκαετίες είτε δεν έφθασε μέχρι τη Γη είτε όταν έφθασε είχε εξασθενήσει και δεν προκάλεσε τελικά εκτεταμένα προβλήματα.
Μια μόνο φορά έχουν αναφερθεί σοβαρά προβλήματα από την έλευση μιας ηλιακής καταιγίδας. Ηταν πριν από 24 χρόνια όταν για τη διακοπή της ηλεκτροδότησης σε πολλές περιοχές του Καναδά θεωρήθηκε υπεύθυνη μια ηλιακή καταιγίδα. Επίσης τέσσερις φορές (1956, 1972, 1989, 2003) η αύξηση της ατμοσφαιρικής ακτινοβολίας κρίθηκε ότι οφειλόταν σε ηλιακή καταιγίδα.
Η σούπερ καταιγίδα
Ομάδα ειδικών της Βασιλικής Ακαδημίας Μηχανολογίας στο Λονδίνο υποστηρίζει ότι μια πολύ ισχυρή ηλιακή καταιγίδα, μια «σούπερ ηλιακή καταιγίδα» την ονομάζουν, χτυπάει τη Γη μια φορά κάθε 150 έτη. Με δεδομένο ότι η προηγούμενη σούπερ ηλιακή καταιγίδα χτύπησε τον πλανήτη μας το 1859 οι ερευνητές κρούουν τον κώδωνα του κινδύνου θεωρώντας ότι βρισκόμαστε σε ένα χρονικό σημείο όπου κινδυνεύουμε ανά πάσα στιγμή να μας χτυπήσει ένα… ηλιακό τσουνάμι.
Σύμφωνα με τους βρετανούς ειδικούς σε μια τέτοια περίπτωση δυστυχώς η επιστημονική κοινότητα με τα σημερινά μέσα που διαθέτει θα είναι σε θέση να εκδώσει ανακοίνωση προειδοποίησης για την επικείμενη άφιξη της καταιγίδας μόλις 30 λεπτά πριν αυτή κάνει την εμφάνισή της.
«Είναι πλέον γενικώς παραδεκτό ότι μια σούπερ ηλιακή καταιγίδα είναι αναπόφευκτο να χτυπήσει τη Γη. Δεν είναι πλέον θέμα ‘αν’ θα φθάσει στη Γη αλλά ‘πότε’. Το μήνυμα μας είναι προς τις Αρχές ‘Μην πανικοβληθείτε αλλά προετοιμαστείτε. Μια σούπερ ηλιακή καταιγίδα θα μας χτυπήσει κάποια στιγμή και πρέπει να είμαστε έτοιμοι» αναφέρει ο καθηγητής Πολ Κάνον, επικεφαλής της ομάδας των ειδικών που ασχολήθηκαν με το θέμα. Όπως αναφέρουν θα πρέπει οι κυβερνήσεις να αναπτύξουν συστήματα παρακολούθησης του διαστημικού καιρού ώστε να γνωρίζουν έγκαιρα τι φαινόμενα μπορεί να δημιουργήσουν προβλήματα στη Γη.
(Βήμα-Science)
