Τις δυνατότητες της στην πραγματοποίηση αποστολών βομβαρδισμού με σύγχρονα όπλα δοκίμασε η Αεροπορία της Τουρκίας στα τέλη του Ιουνίου.
Η άσκηση με την επωνυμία Pençe-2013 πραγματοποιήθηκε στην 3η Κύρια Αεροπορική Βάση στο Ικόνιο μεταξύ 21 Ιουνίου και 3 Ιουλίου και συμμετείχαν 40 μαχητικά F-16C/D και F-4E/2020 Terminator.
Τα αεροσκάφη έβαλαν αριθμό όπλων προσβολής χερσαίων στόχων, όπως την κατευθυνόμενη με δέσμη lazer βόμβα GBU-10 Paveway II, την κατευθυνόμενη με GPS βόμβα GBU-38B/B JDAM, τον πύραυλο αέρος – εδάφους AGM-65G, καθώς και τις τουρκικής κατασκευής βόμβες NEB (διατρητική) και HGK (κατευθυνόμενη με GPS). Εκτός από τα παραπάνω αεροπορικά όπλα, η τουρκική Αεροπορία δοκίμασε την απόδοση ενός οπλικού συστήματος το οποίο αποτελεί μια από τις βασικότερες απειλές του ελληνικού συστήματος έγκαιρης προειδοποίησης και αεράμυνας. Πρόκειται για το παθητικό σύστημα καταστολής συστημάτων ραντάρ Harpy (SEAD UAV) της ισραηλινής εταιρείας IAI MBT Division, το οποίο θεωρείται ως το πρώτο οπλικό σύστημα που θα χρησιμοποιηθεί από την τουρκική Αεροπορία κατά την έναρξη μίας ελληνοτουρκικής σύρραξης, με στόχο την εξουδετέρωση του ελληνικού συστήματος ραντάρ έγκαιρης προειδοποίησης.
Το αυτόνομο Harpy
.jpg)
Το εν λόγω σύστημα αποτελεί το πρώτο επιχειρησιακό ολοκληρωμένο παθητικό αυτοκατευθυνόμενο αερόχημα παντός καιρού, ημέρας / νύχτας, καταστολής συστημάτων ραντάρ και παραλήφθηκε απο την Τουρκία το 2002. Συνολικά αποκτήθηκαν 6 πυροβολαρχίες Harpy των τριών εκτοξευτών επί οχημάτων MAN 6X6, με κάθε εκτοξευτή να διαθέτει έξι εγκιβωτισμένα αεροχήματα έτοιμα για βολή. Το ισραηλινό σύστημα αποτέλεσε την απάντηση στο πρόβλημα της καταστολής των συστημάτων ραντάρ του εχθρικού συστήματος έγκαιρης προειδοποίησης και αεράμυνας από απόσταση, χωρίς να τίθενται σε κίνδυνο τα φίλια αεροσκάφη, αφού το Harpy διαθέτει μεγάλη εμβέλεια και έναν αποτελεσματικό αισθητήρα, ο οποίος μπορεί να εντοπίσει την ηλεκτρομαγνητική εκπομπή του ραντάρ ακόμα κι όταν αυτό εκπέμψει για σύντομο χρονικό διάστημα. Ουσιαστικά τα Harpy αποτελούν τον προπομπό των αεροσκάφων που πρόκειται να πραγματοποιήσουν αποστολές βομβαρδισμού εντός της περιοχής της εχθρικής αεράμυνας, “ανοίγοντας” με την καταστροφή των ραντάρ του διαδρόμου στην αεράμυνα του αντιπάλου, απ’οπου με ασφάλεια τα βομβαρδιστικά θα διεισδύσουν για να εκτελέσουν την αποστολή τους.
Παλαιότερα οι αποστολές αυτές πραγματοποιούνταν από εξειδικευμένα αεροσκάφη, τα όποια έφεραν τον κατάλληλο ηλεκτρονικό εξοπλισμό και οπλισμό. Όμως η επικινδυνότητα αυτού του είδους των αποστολών έστρεψε την αμυντική βιομηχανία στην ανάπτυξη συστημάτων όπως το Harpy, το οποίο μπορεί να επιτύχει τα ίδια αποτελέσματα χωρίς να τίθενται σε κίνδυνο οι ζωές των πιλότων.
Το Harpy έχει κατασκευαστεί για να εξουδετερώνει συστήματα ραντάρ, διαθέτει υψηλής εκρηκτικότητας κεφαλή
Όπως γίνεται αντιληπτό από τα παραπάνω, το Harpy, αν και δεν έχει αποκτήσει τη δημοσιότητα των άλλων οπλικών συστημάτων κρούσης που η τουρκική Αεροπορία διαθέτει, θεωρείται η μεγαλύτερη απειλή του ελληνικού συστήματος έγκαιρης προειδοποίησης και αεράμυνας.
Τεχνικά χαρακτηριστικά
Το ισραηλινό αερόχημα καταστολής συστημάτων ραντάρ Harpy έχει μήκος 2,7 μέτρων, άνοιγμα πτερύγων 2,1 μέτρων και ύψους 0,35 μέτρων. Το βάρος του φτάνει τα 155 κυλά και είναι κατασκευασμένο από σύνθετα υλικά ώστε να μην μπορεί να εντοπιστεί εύκολα από εχθρικά ραντάρ. Επιπρόσθετα, στο Harpy μπορεί να χρησιμοποιηθεί ειδική βαφή, η οποία μειώνει περαιτέρω το ηλεκτρομαγνητικό του ίχνος, καθιστώντας τον εντοπισμό του από τα εχθρικά ραντάρ σχεδόν αδύνατο. Το αερόχημα είναι εξοπλισμένο με ένα δίχρονο εμβολοφόρο κινητήρα τύπου Wankel UEL AR731 απόδοσης 37 ίππων, ο οποίος δίνει κίνηση σε μία δίφυλλη έλικα. Ο κινητήρας έχει χαμηλό θερμικό ίχνος και επιτρέπει στο Harpy να ίπταται με ταχύτητα πλεύσης 87 κόμβων, η οποία όμως μπορεί να αυξηθεί στου 135 κόμβους, εφόσον απαιτηθεί. Ο κινητήρας τίθεται σε λειτουργία λίγα λεπτά μετά την εκτόξευση του Harpy από το κάνιστρο-φορέα. Το αερόχημα εκτοξεύεται με τη βοήθεια ρουκετών που φέρει, οι οποίες λίγο αργότερα απορρίπτονται. Η εμβέλεια του Harpy ξεπερνά τα 600 χλμ., ενώ η πτήση του αεροχήματος προς το στόχο γίνεται αυτόνομα με μέσο ύψος (10000 πόδια) χάρη στο σύστημα πλοήγησης GPS/INS που διαθέτει, όπως και στις συντεταγμένες αναφοράς (waypoints) που έχουν φορτωθεί στον υπολογιστή του πριν από την πτήση. Όταν το αερόχημα φτάσει στην περιοχή του στόχου, οι τρεις κεραίες-αισθητήρες που διαθέτει τίθενται σε λειτουργία και ερευνούν πιθανή εκπομπή ηλεκτρομαγνητικής ακτινοβολίας από ραντάρ, την οποία ακολούθως συγκρίνουν με βάση δεδομένων που διαθέτουν.
Το αερόχημα διαθέτει σημαντική αυτονομία και μπορεί να ίπταται για αρκετές ώρες στη περιοχή ενδιαφέροντος, σε απόσταση 100 χλμ. από το σημείο εκτόξευσης, μέχρις ότου εντοπιστεί κάποια εκπομπή ραντάρ. Οι αισθητήρες του Harpy είναι τόσο ευαίσθητοι, ώστε και μία εκπομπή είναι αρκετή για τον εντοπισμό και την αναγνώριση του στόχου σε απόσταση 10 χλμ. από το αερόχημα. Η δε περιοχή έρευνας που οι κεραίες του αεροχήματος μπορούν να καλύψουν είναι 10 Χ 10 χλμ. Μετά τον εντοπισμό του στόχου το αερόχημα πραγματοποιεί βύθιση προς το στόχο με ταχύτητα 260 κόμβων.
Εκτόξευση τουρκικού Harpy κατά την άσκηση Pençe-2013.
Η πολεμική κεφαλή του Harpy είναι υψηλής εκρηκτικότητα, βάρους 32 κιλών, ενώ για την πυροδότηση της χρησιμοποιείται υψομετρικό ραντάρ. Εάν ο στόχος σταματήσει να εκπέμπει και το αερόχημα δεν έχει προλάβει να τον εντοπίσει, το Harpy συνεχίζει να ίπταται και να αναζητεί με τους αισθητήρες του τον επόμενο στόχο.
Η ελληνική αεράμυνα
Σύμφωνα με το σενάριο της τουρκικής άσκησης Pence-2013, μια πυροβολαρχία αεροχημάτων Harpy εξαπέλυσε δύο αεροχήματα, τα οποία έπληξαν στόχο ο οποίος απεικόνιζε σταθμό ραντάρ σε απόσταση 90 χλμ. στην περιοχή Karapinar. Πρόκειται για τη δεύτερη φορά που το σύστημα χρησιμοποιείται σε άσκηση, μετά το Μάιο του 2010, όταν αεροχήματα Harpy είχαν εκτοξευτεί κατά τη διάρκεια της άσκησης Anatolian Eagle 2010. Στην περίπτωση όμως της άσκησης Pence-2013 η τουρκική Αεροπορία χρησιμοποίησε το Harpy σε συνδυασμό με το MALE UAV Anka-A, το οποίο κατέγραφε και μετέδιδε σε αληθινό χρόνο στο κέντρο ελέγχου και διοικήσεως την καταστροφή του εχθρικού ραντάρ από τα Harpy που είχαν εκτοξευτεί.
Βασική προϋπόθεση για την επιχειρησιακή αξιοποίηση του Harpy είναι η δημιουργία μίας αναλυτικής βάσης δεδομένων των συχνοτήτων λειτουργίας των ραντάρ, της χαρτογράφησης ουσιαστικά των συχνοτήτων και των θέσεων των ραντάρ που χρησιμοποιεί ο αντίπαλος. Για την πραγματοποίηση αυτή της αποστολής απαιτείται μεθοδικότητα και σημαντική προσπάθεια σε βάθος χρόνου. Για το σκοπό αυτό η τουρκική Αεροπορία διαθέτει 3 αεροσκάφη CN-235M-10, εξοπλισμένα με το σύστημα MILSIS-2U ELINT/Radar ED της εταιρείας Aselsan, και 2 C-130, εξοπλισμένα με αδιευκρίνιστα συστήματα SIGINT/ELINT. Επιπλέον, το τουρκικό Ναυτικό διαθέτει πλοία ηλεκτρονικού πολέμου/υποκλοπών, ενώ αξίζει να σημειωθεί ότι στο παρελθόν έχουν εντοπιστεί σε ελληνικά νησιά τουρκικά τουριστικά πλοία με συστήματα υποκλοπών.
Σε γενικές γραμμές, τα 104 αεροχήματα Harpy που η τουρκική Αεροπορία διαθέτει αποτελούν θανάσιμη απειλή για το ελληνικό δίκτυο ραντάρ έγκαιρης προειδοποίησης, για τα ραντάρ της αεράμυνας αλλά και για τα ραντάρ των πολεμικών πλοίων που επιχειρούν στο Αιγαίο. Η καταστροφή των συστημάτων ραντάρ έγκαιρης προειδοποίησης θα δημιουργούσε τεράστιο κενό στη δυνατότητα των Ελληνικών Ενόπλων Δυνάμεων να διαθέτουν επιχειρησιακή αντίληψη για τα τεκταινόμενα στο Αιγαίο κατά τη διάρκεια μίας σύρραξης, ενώ η επακόλουθη καταστροφή των αντιαεροπορικών συστημάτων που χρησιμοποιούν ως κύριο αισθητήρα συστήματα ραντάρ θα περιόριζε δραστικά τις δυνατότητες της ελληνικής αεράμυνας τόσο στη νησιώτική όσο και στην ηπειρωτική χώρα λόγω της μεγάλης εμβέλειας των Harpy.
Προτάσεις για την αντιμετώπιση του
Η αξιοποίηση των Harpy απο τους Τούρκους για την καταστροφή των ελληνικών συστημάτων ραντάρ έχει δύο επιχειρησιακά πλεονεκτήματα. Το πρώτο είναι ο μεγάλο αριθμός των αεροχημάτων (104) που οι Τούρκοι διαθέτουν και το δεύτερο είναι το χαμηλό ηλεκτρομαγνητικό, οπτικό και θερμικό ίχνος του αεροχήματος, που καθιστά τον εντοπισμό του σχεδόν αδύνατο. Ευτυχώς για την Ελλάδα, το μόνο σύστημα που θα μπορούσε να εντοπίσει τα Harpy είναι το ελληνικής σχεδίασης παθητικό σύστημα εντοπισμού και παρακολούθησης HEMPAS, η περαιτέρω ανάπτυξη του οποίου όμως δεν έχει χρηματοδοτηθεί μέχρι σήμερα.
Όσον αφορά στην αντιμετώπιση των Harpy, η μόνη ενδεδειγμένη λύση φαίνεται να είναι η εγκατάσταση 2-3 ενεργών συστημάτων παραπλάνησης (decoy) του αισθητήρα του αεροχήματος πλησίον των συστημάτων ραντάρ. Αξίζει να σημειωθεί ότι και αυτά τα συστήματα μπορούν να κατασκευαστούν από την ελληνική αμυντική βιομηχανία. Δυστυχώς, αν και η απειλή των Harpy υπάρχει εδώ και έντεκα χρόνια, ουδεμία απόφαση για την αντιμετώπιση του ζητήματος έχει ληφθεί.
Τελικά στην Ελλάδα, αν και γνωρίζουμε εκ των προτέρων τα προβλήματα που θα αντιμετωπίσουμε στο μέλλον, επιλέγουμε πάντα την ακριβότερη λύση της τελευταίας στιγμής.Έως πότε όμως;
defence net
