Για τους Apaches, o Geronimo ενσάρκωνε την ουσία των αξιών τους, την επιθετικότητα και το κουράγιο απέναντι στις δυσκολίες. Αυτά τα χαρακτηριστικά ενέπνεαν φόβο στους αποίκους της Arizona και του New Mexico. Οι Chiricahuas ήταν κυρίως νομάδες ακολουθώντας τις εποχές, κυνηγώντας και καλλιεργώντας. Όταν το φαγητό γινόταν σπάνιο, ήταν το έθιμο να κάνουν επιδρομές σε γειτονικές φυλές. Οι επιδρομές και η εκδίκηση ήταν ένας έντιμος τρόπος ζωής ανάμεσα στις φυλές αυτής της περιοχής.
Μέχρι να αρχίσουν οι πρώτοι Αμερικανοί άποικοι να φτάνουν στην περιοχή, οι Ισπανοί είχαν οχυρωθεί στην περιοχή, έψαχναν πάντα για Ινδιάνους σκλάβους και Χριστιανούς προσηλυτιστές. Ήταν οι Ισπανοί που έκαναν επιδρομή και σκότωσαν τη νεαρή γυναίκα και το παιδί του Geronimo και σύμφωνα με μαρτυρίες, του προκάλεσαν τέτοιο μίσος για τους λευκούς που ορκίστηκε να σκοτώσει όσους περισσότερους μπορούσε.
Το 1876, ο στρατός των Η.Π. προσπάθησε να μεταφέρει τους Chiricahuas σε καταυλισμό, αλλά ο Geronimo δραπέτευσε στο Mexico διαφεύγοντας από τα στρατεύματα για πάνω από μια δεκαετία. Τα εντυπωσιακά δελτία τύπου υπερέβαλλαν τις ενέργειες του Geronimo, κάνοντας τον, τον πιο τρομακτικό και κακόφημο Αpache. Τους τελευταίους μήνες της εκστρατείας χρειάστηκαν πάνω από 5000 στρατιώτες και 500 ανιχνευτές για να βρουν το Geronimo και την ομάδα του.
Ο Geronimo τελικά παραδόθηκε μετά από την πίεση των οπαδών του το Σεπτέμβριο, αφού ο στρατός υποσχέθηκε πως μετά από μια χρονική περίοδο θα μπορούσε να επιστρέψει στην Arizona. Ο Geronimo και όσοι τον ακολουθούσαν στάλθηκαν με πλοίο στο St. Augustine, στη Florida όπου πολλοί πέθαναν από ελονοσία και φυματίωση. O Geronimo δεν είδε ποτέ ξανά την αγαπημένη του Arizona και πέθανε αιχμάλωτος πολλά χρόνια αργότερα σε ένα καταυλισμό στην Oklahoma.
Σοφά λόγια από τον Geronimo:
Με ζέστανε ο ήλιος, με νανούρισαν οι άνεμοι και μου έδωσαν καταφύγιο τα δέντρα όπως και άλλα μωρά Ινδιάνων.
Ζούσα ειρηνικά όταν οι άνθρωποι άρχισαν να μιλούν άσχημα για μένα.
Τώρα μπορώ να φάω καλά, να κοιμηθώ καλά και να είμαι χαρούμενος. Μπορώ να πάω οπουδήποτε με καλό συναίσθημα.
Οι στρατιώτες ποτέ δεν εξήγησαν στην κυβέρνηση πότε ένας Ινδιάνος αδικήθηκε, αλλά ανέφεραν τα παραπτώματα των Ινδιάνων.
Κάναμε όρκο να μην κάνουμε κακό ο ένας στον άλλο ή να μην μηχανορραφήσουμε ο ένας ενάντια στον άλλο. Υπάρχει ένας Θεός που μας κοιτάζει όλους από ψηλά. Είμαστε όλοι τα παιδιά ενός Θεού. Ο ήλιος, το σκοτάδι, οι άνεμοι όλοι ακούνε αυτό που έχουμε να πούμε.
Όταν ήμουν παιδί, η μητέρα μου με έμαθε να γονατίζω και να προσεύχομαι στον Usen για δύναμη, υγεία, σοφία και προστασία.
Μερικές φορές προσευχηθήκαμε σιωπηλά, μερικές φορές ο καθένας προσευχόταν δυνατά, μερικές φορές ένας ηλικιωμένος προσευχήθηκε για όλους μας... και στον Usen.
Γεννήθηκα στα λιβάδια όπου ο άνεμος φυσούσε ελεύθερος και δεν υπήρχε τίποτα να σπάσει το φως του ήλιου. Γεννήθηκα εκεί όπου δεν υπήρχαν περιφράξεις.
πηγη